***
Еднаш, сонував чума –
илјадници заразени, во брезова шума
водеа љубов
со грбовите лупејќи ги стеблата,
дишејќи силно, како бура
затворена меѓу спокојни дрвја.
Чиниш со мрдањето на телата го довикуваат духот на
подземните води
низ крошните прогонувајќи го и денот и одземајќи им
го векот.
Изненадени: зашто секој прст, глужд и бедро
беа активирано чудо
а секое движење – растеглива радост на сетилата.
Некогаш простор на сомнеж и срам,
а сега простор на изобилство, суштинско.
Оддалеку се чинеше: целосно бледите тела
се дрвја што со раздвижување се присетуваа
на заборавениот пир.
А чувството на смртта, за секого
е само одора од трева преку која се дише:
за стотината од нив што се прилепуваа до стеблата
како до лошо сраснати коски
одново допирајќи го светот ветен на другите.
И чиниш ништо не се разликуваше
од еденската градина
освен увереноста дека таа е сепак некаде на друго
место:
со чудесна болка повторно оживен свет.
Еднаш, во тој сон за чумата, по кој будењето
ги отвораше очите како два гроба
напуштени од нечии нозе сосема бавно
преку цела ноќ,
кои чиниш не преминуваат раб, туку растојание
од илјада милји.
ЛИЦЕ В ЛИЦЕ
Денови на тестаменти, денови на признавања: прва песна
во која реков „Јас“
влегувајќи во зборовите чиниш со затворени очи
зашивам копче на џебот
со иглата поткревајќи го од кожата.
На левата страна, над самото срце.
Кое го обиколував со внимателно убоди
зашто некаде прочитав: така се крои
искрена поезија –
кога ќе го увериш срцето дека си се откажал од него.
Кога ти се чини дека не можеш ништо да кажеш
ниту за љубовта, ниту за стравот, ниту за казната,
ниту за она што го заобиколило сеќавањето
во широк лак,
тогаш сего она, неизговореното
само се изговара; и дури тогаш
одговорна сум за она што не сум
и што можеби некогаш допрва ќе бидам.
Секој збор, како врв од игла
се спушта бавно
барајќи го вистинското растојание од кожата до срцето.
Мерката на поднослива искреност.
Вештината на кројачот што не го сокрива лицето со
ткаенина.
Поуката од приказната што со векови ја шепкаат
хасидските старци, крај топлиот ѕид:
за земјата, која е само напрсток на Бога –
за секој промашен убод, само начин
Неговата рака да се заштити од болка.
ТОГАШ
Да ја набљудуваш планината низ прозорецот на возот
и да помислиш дека токму оваа планина е таа
што ги носи твоите траги.
Потоа да го потпреш показалецот врз замаглениот прозорец,
потем до него другиот прст, да го приклучиш
и третиот: да ја прекриеш со прстите сликата
на далечната планина што ја гледаш низ прозорецот,
како што би прекрил со дланките ситен инсект
врз масата пред да го поклопиш со чаша.
Потоа да го набљудуваш врвот на планината, чудно уловен
во растојанието помеѓу двата прста врз стаклото,
нежно и со голема грижливост, како препознаено лице
на некоја жена додека го откриваш на врвот од доцниот лед.
Планините незабележливо треперат додека патуваш
крај нив и си замислуваш дека ги ловиш
со едноставни движења на рацете.
Потем да се симнеш на станицата до којашто ниту еден
од некогашните патишта не можел да те донесе,
да ја држиш за рака онаа поради која гласовите во возот
слепо се потпираат еден до друг
и додека времето и пределот со грижливост
оставаат сенки врз нејзиното лице, приспособливо како
да е од песок,
да потпевнуваш или зборуваш дека постои една планина
што секогаш те следи каде и да патуваш,
онаа што носи тажна сличност на ѕвездите исклесани
во камен – низ сите прозорци на овој свет и низ сите
светови настанати врз лажливите стакла
на скитачките прозорци.
Да бидеш толку близу до нештата што би сакал
да ти се откриваат како камења во песок
по повлекувањето на водата,
да не веруваш во бездните меѓу прстите
низ кои ветрот на свој начин ја свири илузијата,
темна како сребро.
ЗЕМЈИШТЕ
Ако погледнеш низ прозорецот, не очекувајќи ништо,
токму како првпат да го правиш тоа, ќе здогледаш
Јапонка што се качува по долга патека
што води низ ридовите. Нејзините мали жолти стапала
оставаат траги слични на трагите од ласица.
И околу камењата расте ситно, бело цвеќе,
зашто цела пролет, месечината капе врз тенките прсти
обрабени со зелено и жолто. Ќе слушнеш како
од врвот на ридот одекнуваат ѕвона и гласови –
неколку деца погребуваат малечка птица
чии пердуви се со блескави сончеви бои.
Птицата е толку мала што може да се стави во кутиче кибрит.
Сосема јасно, чиниш можеш да ја допреш со прстите,
ќе ја набљудуваш Јапонката додека се качува кон врвот,
носејќи в рака куфер од прачки. И во него
два немирни скакулци што се борат
како две тревки кога се спротивставуваат на ветрот.
Ќе го слушнеш тивкото удирање на нивните крилја и
чакалот под нозете на онаа што се искачува
и чие срце сега е некаде во стапалата,
не поголемо од зрно боровинка.
Ако погледнеш низ прозорецот, не очекувајќи
ништо, ниту небо, ниту повиканиот ден, ниту милоста
на гранките што го допираат стаклото,
ниту тоа дека во окното можеш повторно да го видиш
своето лице, ниту дека окното мора да постои.
СНЕГ ВО ЧЕВЛИТЕ
Не се гради куќа врз збирките есцајг
иако некоја лажица повеќе
понекогаш е добредојдена.
Не се гради куќа врз новите завеси
иако инаквите погледи
одвреме-навреме
треба да се покријат со ново платно.
За да биде домот дом, меѓу другото
потребни ти се и многу нешта
од коишто однапред би се
откажал, со огромно задоволство.
Слушни што велат Ескимите:
за да изградиш пристојно игло
со години треба да носиш
снег во чевлите.
И игла-безопасна, заборавена
во кргната од палтото,
близу до гркланот.
Препев од српски: Никола Маџиров
АНА РИСТОВИЌ е родена во 1972 година во Белград. Дипломирала српска книжевност и јазик со општа книжевност на Филолошкиот факултет во Белград. Ги објавила книгите „Сновидна вода“ (1994, Бранкова награда), „Јаже од песок“ (1997), „Забава за безделната ќерка“ (1999, Награда „Бранко Миљковиќ“ и Награда на Саемот на книги во Игало), „Живот на разгледница“ (2003), „Околу нулата“ (2006), „П.С.“ (избрани песни, 2009, Награда „Милица Стојадиновиќ Србинка“), „Метеорски отпад“ (2013), „Нешто сјае“ (избрани песни, 2014), „Чистина“ (2015). Добитничка е на наградата за поети од Источна и Централна Европа „Хуберт Бурда“ (2005) и на „ДИС-овата награда за поезија“ (2014).
